ต้นปี 2569 กระทรวงพาณิชย์ เตรียมบังคับใช้มาตรการคุมเข้มนำเข้า “ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ปลอดการเผา” แก้ฝัญหาฝุ่นพิษข้ามพรมแดน พร้อมบังคับผู้นำเข้าต้องขึ้นทะเบียนรายปี ไปจนกว่า พ.ร.บ.อากาศสะอาดฯ และกฎหมายลูกมีผลบังคับใช้
ประชาชน 92% เห็นด้วยกับ “พ.ร.บ.อากาศสะอาดฯ” ฉบับหลอมรวมจาก 7 ร่าง ในวันที่เครือข่ายภาคประชาชนบางส่วน เรียกร้องรัฐบาลออกเป็น พ.ร.ก. เพราะปัญหามลพิษเป็นเรื่องเร่งด่วน ขณะที่สถานการณ์การเมืองยังไม่มีความแน่นอน "เครือข่ายอากาศสะอาดฯ" ชวนวิเคราะห์ ทางสองแพร่งที่จะผลักดันกฎหมายฉบับนี้
ศาลปกครองสั่งคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ประกาศ 4 จังหวัด เชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน และแม่ฮ่องสอน เป็น “เขตควบคุมมลพิษ” ช่วงเดือน ก.พ. - พ.ค. ของทุกปี เพื่อแก้ปัญหาฝุ่น PM2.5 ระบุชัดอยู่ในระดับที่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อสุขภาพประชาชน
นับตั้งแต่ สภาผู้แทนราษฎรมีมติเห็นชอบ รับหลักการร่าง พ.ร.บ. อากาศสะอาดฯ ทั้ง 7 ฉบับ และได้ตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญจำนวน 39 คน เมื่อวันที่ 17 ม.ค. 2567 เพื่อพิจารณาในขั้นกรรมาธิการ ผ่านมากว่า 1 ปีครึ่ง ปัจจุบันกระบวนการเข้าสู่ช่วงสุดท้ายก่อนเข้าสภาฯเพื่อพิจารณาวาระ 2-3
ปริมาณฝุ่น PM 2.5 ที่รุนแรงขึ้น ทำให้สังคมเริ่มตั้งคำถามถึงมาตรการแก้ปัญหาที่ผ่านมาว่ามาถูกทางหรือมีประสิทธิภาพเพียงพอกับการรับมือสถานการณ์ที่ย่ำแย่ลงทุกวันหรือไม่ รวมทั้งควรจะต้องเร่งปรับปรุงแก้ไขในจุดใดเพื่อทำให้สถานการณ์กลับมาดีขึ้นกว่าที่เป็นอยู่
เกษตรกรกำลังถูกมองว่าเป็นผู้ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ ทั้งที่ความจริงสาเหตุของการเผาทางการเกษตรส่วนหนึ่งเป็นเพราะข้อจำกัดจนไม่มีทางเลือก ภาคประชาสังคม ภาครัฐ และเกษตรกรกำลังหันมาสนใจหาทางออกมากขึ้น หนึ่งในแนวทางนั้นคือ "จุลินทรีย์ย่อยสลายตอซังข้าว"
ครม.มีมติเห็นชอบตัวชี้วัด Joint KPIs ใหม่ ของหน่วยงานราชการ ประจำปีงบประมาณ 2568 โดยเพิ่มยกระดับผลการประเมินนักเรียนให้ได้ตามมาตรฐานของ PISA และมุ่งแก้ไขปัญหาฝุ่น PM 2.5 รวมถึงยกระดับธรรมาภิบาลในการบริหารจัดการน้ำเพิ่มขึ้น
กทม.เตรียมใช้มาตรการห้ามรถบรรทุกดีเซล 6 ล้อขึ้นไป เข้าพื้นที่ชั้นใน 22 เขต ช่วงฝุ่น PM 2.5 อยู่ในระดับสีแดง แต่เปิดทางให้ลงทะเบียนตั้งแต่ 1 พ.ย.67 โดยมีเงื่อนไขจะต้องเข้ากระบวนการบำรุงรักษารถ ได้แก่ เปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่อง เปลี่ยนไส้กรองอากาศ และการติดตั้งตัวกรองอนุภาคไอเสียดีเซล
ภาวะฝุ่น PM 2.5 กำลังเป็นปัญหาระดับชาติของประเทศไทย และเป็นโจทย์เร่งด่วนที่รัฐบาลต้องแก้ไข จากผลศึกษาในอดีตพบฝุ่นส่วนใหญ่เกิดจากการเผาป่าไม้ที่เพิ่มมากขึ้น และยังมีการเผาตลอดทั้งปี พบเดือน มี.ค. เผามากที่สุด ส่งผลกระทบปัญหาฝุ่นหนักขึ้นในเดือนเม.ย.
ทีดีอาร์ไอ เสนอ 6 แนวทางแก้ไข ฝุ่น PM2.5 ทั้งในกรุงเทพฯและพื้นที่ชนบท ระบุต้องมีการตั้งกรรมการระดับชาติ เพื่อมาดูแลโดยเฉพาะ รวมทั้งต้องเร่งผลักดันกฎหมาย การบริการจัดการงบประมาณ และมีนโยบายที่ชัด ร่วมมือกับเพื่อนบ้าน
วิเคราะห์มุมนักเศรษฐศาสตร์ ถึงสาระและหลักการสำคัญที่จำเป็นต้องมีใน ร่าง พ.ร.บ.บริหารจัดการเพื่ออากาศสะอาด พ.ศ. .... ที่ประชาชนจะได้ใช้ ภายหลัง 7 ร่าง ผ่านรัฐสภาเข้าสู่การพิจารณาอย่างเข้มข้นของคณะกรรมาธิการ เพื่อเป้าหมายลดการก่อมลพิษ แก้ปัญหาผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
เมื่อรัฐบาลออกมาตรการแก้ปัญหาฝุ่น PM 2.5 แต่กลับไร้ผล และยิ่งเพิ่มปริมาณฝุ่นพิษในอากาศมากขึ้นทุกปี เนื่องจากข้อจำกัดใจเชิงโครงสร้าง และกรอบกฎหมายที่ไม่ชัดเจน ธนาคารโลกจึงเสนอแนวทางนโยบายแก้ปัญหาที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากหลายภาคส่วนช่วยกัน
