คอลัมนิสต์

เมื่อดินสไลด์ยักษ์ที่แม่แจ่มพรากชีวิตและบ้านเรือนในชั่วพริบตา เราได้เห็นภาพสะท้อนของ “ความเปราะบาง”ที่ซ่อนอยู่ในพื้นที่ชนบทของไทย เสียงฝนตกที่ดังก้องในค่ำคืนมิได้เป็นเพียงปรากฏการณ์ธรรมชาติ แต่คือสัญญาณเตือนว่าความรุนแรงของสภาพภูมิอากาศและภัยพิบัติในยุคปัจจุบันนั้นได้เปลี่ยนโฉมไปแล้ว

“รัฐบาลเสียงข้างน้อย” เป็นปรากฏการณ์ที่ไม่ค่อยปรากฏบ่อยนักในการเมืองไทย แต่กลับพบได้ในหลายประเทศทั่วโลก โดยมีทั้งตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จและล้มเหลว

เมื่อฟ้าร้องลั่นแต่การจัดการเมืองล่มสลาย เมืองไทยภายใต้แรงกดดันของน้ำท่วมรุนแรง ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา..เสียงฟ้าร้องที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นแค่สัญญาณของฝนธรรมดา กลับกลายเป็นเสียงเตือนภัยที่สั่นสะเทือนพื้นฐานของชีวิตเมือง เมื่อฝนสุดขั้วทำลายล้างระบบระบายน้ำ ถนนหนทางและเศรษฐกิจในเวลาเพียงไม่กี่ชั่วโมง

สิ่งที่ประชาชนคาดหวังจากรัฐบาล ไม่ใช่เพียงการประกาศนโยบายที่สวยหรู แต่คือการเห็นคำสัญญาเหล่านั้นเกิดขึ้นจริงในชีวิตประจำวัน อย่างไรก็ตาม ประสบการณ์ที่ผ่านมาชี้ให้เห็นว่า รัฐบาลยังคงมีช่องว่างระหว่าง “สิ่งที่พูด” กับ “สิ่งที่ทำ” อย่างชัดเจน

จากการที่กระทรวงการคลังประกาศเดินหน้าใช้ “Negative Income Tax” (NIT) ในปี พ.ศ. 2570 โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อจัดสรรงบประมาณและสวัสดิการได้อย่างตรงจุด ซึ่งหากทำสำเร็จ ถือว่าเป็นการพลิกโฉมระบบสวัสดิการของไทย

แนวคิดว่าด้วยองค์กร ซึ่งทำหน้าที่ป้องกันการใช้อำนาจในทางที่มิชอบนั้นแม้มีมาอย่างยาวนาน อย่างไรก็ตาม แนวคิดดังกล่าวขึ้นมามีบทบาทสำคัญเมื่อระบอบรัฐธรรมนูญและการเมืองแบบตัวแทนกลายมาเป็นรูปแบบทางการปกครองรูปแบบหลักในช่วงปลายศตวรรษที่สิบแปดและต้นศตวรรษที่สิบเก้า เป็นต้นมา

ในสังคมที่เส้นแบ่งระหว่าง “ผลประโยชน์ส่วนรวม” กับ “ผลประโยชน์ส่วนตัว” ยังคลุมเครือ คำถามที่มักมีถูกถามซ้ำแล้วซ้ำเล่า คือ ใครควรใช้อำนาจรัฐ และใช้อำนาจนั้นเพื่อใคร ในหลายกรณีสะท้อนให้เห็นถึงความไม่ชัดเจนระหว่างบทบาทในตำแหน่งสาธารณะกับผลประโยชน์ของครอบครัว พรรคพวก หรือเครือข่ายธุรกิจส่วนตัว

“....ถ้าน้ำมันขึ้นมาก็ยกของขึ้น ถ้าขึ้นถึงชั้น 1 เราก็ขึ้นชั้น 2 เฮาบ่รู้ว่าออกไปแล้วของของเราจะเป็นจะใด เครียด แต่ชินละ...น้ำมันขึ้นมาทุกปี”  คำสัมภาษณ์ของประชาชนในจังหวัดน่าน เมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม 2568 ก่อนที่พายุวิภาจะส่งผลทำให้เกิดฝนตกหนัก น้ำท่วมฉับพลัน น้ำป่าไหลหลาก และดินโคลนถล่ม

ในแวดวงนักวิชาการและคนทำงานภาคประชาสังคมด้านสันติภาพในชายแดนใต้ พวกเรามีความคุ้นเคยกับนักวิชาการชาวเยอรมัน ร่างสูงชะลูด น้ำเสียงเยือกเย็น เปี่ยมด้วยเมตตาและความถ่อมตนที่ชื่อ Dr. Norbert Ropers มายาวนานกว่าหนึ่งทศวรรษ